Help! Zijn je belangrijke bestanden plotseling verdwenen of ineens niet meer te openen? Misschien komt het door een virus, maar het kan ook best zijn dat de fout bij jezelf ligt: het verkeerde bestand overschreven, de verkeerde partitie geformatteerd of nét te snel die stick verwijderd … Met wat geluk, de juiste kennis en de goede tools, haal je je verwijderde bestanden terug.

De allerbeste manier om bestandsverlies tegen te gaan, díe ken je al.: maak regelmatig back-ups naar een extern medium. En als het even kan bewaar je de back-up op twee verschillende locaties, bij voorkeur zowel offline als online. Nee, dit artikel wordt geen workshop over het maken van back-ups, want wat nu als het kwaad al geschied is?

Dan heb je meer aan datahersteltools, en we zullen het ook hebben over slimme ‘vangnetten’ die vaak al zijn ingebouwd in je besturingssysteem, in je cloudopslagservice of in het programma waarmee je de bestanden hebt gemaakt. Het zou namelijk zonde van je tijd en energie zijn om met allerlei datahersteltools aan de slag te gaan als het herstellen ook veel eenvoudiger kan.

01 Terugzetten

Heb je per ongeluk een bestand in Windows overschreven en wil je die eerdere versie graag terug? Als de oude data daarbij echt overschreven werden, is de kans op herstel heel erg klein. Maar veel gebruikers weten niet dat Windows mogelijk nog oudere bestandsversies heeft bewaard, met behulp van de functie Bestandsgeschiedenis.

Daar zijn wel enkele voorwaarden aan verbonden: je moet beschikken over een tweede fysiek opslagmedium, je moet de functie Bestandsgeschiedenis vooraf hebben ingeschakeld en het Systeemherstel moet actief zijn. In het kader ‘Bestandsgeschiedenis’ lees je hoe je dat aanpakt. We gaan er hier van uit dat er aan die voorwaarden was voldaan.

In dat geval ga je via Windows Verkenner naar de map waarin je een bestand hebt overschreven. Klik het overschreven bestand met de rechtermuisknop aan en kies Eigenschappen. Open het tabblad Vorige versies en selecteer het bestand met de gewenste datum. Wil je de versie eerst controleren, klik dan het pijltje aan bij Openen en kies In Bestandsgeschiedenis openen. Van hieruit kun je namelijk door de verschillende versies bladeren. Met de groene knop zet je de getoonde versie terug naar de oorspronkelijke locatie. Wil je de versie naar een andere locatie terughalen (om hem als kopie te hebben), dan klik je het pijltje aan naast Terugzetten en kies je Terugzetten naar waarna je naar de gewenste locatie bladert.

Bestandsgeschiedenis

De functie Bestandsgeschiedenis van Windows zorgt voor automatische back-ups van door jou geselecteerde mappen. Je kunt die als volgt inschakelen. Ga naar Instellingen en kies Bijwerken en beveiliging. Open de rubriek Back-up, druk op het plus-knopje bij Back-ups maken met bestandsgeschiedenis en geef aan op welke schijf je de back-ups wilt bewaren. Vervolgens zet je de schakelaar op Aan en klik je op Meer opties. Via Een map toevoegen bepaal je zelf van welke mappen je bestanden wilt back-uppen en bij Back-up maken van mijn bestanden geef je de frequentie aan (standaard Elk uur, wij kiezen liever Elke 10 minuten). Overtollige mappen kun je natuurlijk uit de lijst verwijderen.

Bestandsgeschiedenis werkt bij de gratie van een andere ingebouwde functie: het Windows Systeemherstel. Die functie wordt naar verluidt weleens uitgeschakeld nadat je een grote update van Windows 10 hebt geïnstalleerd. Je checkt als volgt of die functie nog wel actief is. Druk op Windows-toets+R en voer het commando sysdm.cpl uit. Open het tabblad Systeembeveiliging. Blijkt het systeemherstel uitgeschakeld voor het betreffende station, selecteer dan het station, klik op Configureren en zorg dat Systeembeveiliging inschakelenactief is. Bevestig je keuzes met OK.

02 Prullenbak

Het kan natuurlijk ook gebeuren dat je per ongeluk een bestand verwijdert. Of je dat nog (makkelijk) terugvindt, hangt af van een paar factoren. Wanneer je (vanuit Verkenner) op de Delete-toets hebt gedrukt, dan verhuist het bestand standaard naar de prullenbak en kun je het daaruit nog opvissen. Ga naar je bureaublad en dubbelklik op de Prullenbak. Via Zoeken in Prullenbak spoor je het gewenste bestand op, waarna je het vanuit het contextmenu kunt terugzetten met de gelijknamige optie.

Is de Prullenbak bij jou zo ingesteld dat bestanden direct worden verwijderd en niet eerst in de Prullenbak belanden? Dat check je als volgt: rechtsklik op Prullenbak, kies Eigenschappen en kijk of er een vinkje staat bij Bestanden niet naar de Prullenbak verplaatsen, maar direct verwijderen. In dit geval staat het bestand niet in die prullenbak, en dan heb je zwaarder geschut nodig om het bestand te herstellen: gespecialiseerde datahersteltools. Ook als je het bestand hebt verwijderd met de toetscombinatie Shift+Delete moet je hierin je toevlucht zoeken, want ook dan slaat het bestand de Prullenbak over.

03 Datahersteltools

Er bestaan heel wat datahersteltools. Tot de betere programma’s die ook nog eens als gratis versie beschikbaar zijn, horen Disk Drill (ook voor macOS beschikbaar) en Recuva. Met de gratis versie van Disk Drill ben je beperkt tot dataherstel van maximaal 500 MB. Mede daarom tonen we je in een notendop hoe je met Recuva aan de slag kunt, dat blijft toch onze favoriet.

Download en installeer Recuva. Let op: schrijf niets meer naar de schijf waarvan je data wilt herstellen, dus installeer de tool op een andere schijf of usb-stick. Standaard start Recuva in wizard-modus op en dat is een prima startoptie. Geef aan naar welke bestandstypen je op zoek bent. Weet je het niet zeker of zoek je naar meerdere soorten bestanden, selecteer dan Alle bestanden. Aanvankelijk is de interface Engelstalig, maar verder in het programma kun je de tool via de knop Options Nederlandstalig maken.

Vervolgens duid je aan waar het verdwenen bestand zich bevond – je kunt onder meer Op een specifieke locatie kiezen, maar eventueel ook Ik weet het niet zeker. Hoe nauwkeuriger je de zoektocht afbakent, hoe sneller de operatie kan verlopen. Vervolgens druk je op Start.

04 Recuva-herstel

Recuva gaat op zoek naar bestanden en laat na die zoektocht een lijst zien van bestanden waarvan er nog sporen terug te vinden zijn. De kolom Toestand evenals de kleuren van de bolletjes geven aan hoe Recuva de herstelkansen inschat: Uitstekend, (Zeer) Slecht of zelfs hopeloos Onherstelbaar. Door een kolomtitel (een- of tweemaal) aan te klikken wijzig je de volgorde van de bestandenlijst.

Plaats een vinkje bij bestanden die je wilt proberen terug te halen. Klik je selectie met de rechtermuisknop aan en kies Haal aangevinkte terug. Bepaal waar je de bestanden wilt opslaan – natuurlijk wel op een ander station – en bevestig met OK.

05 Geformatteerd

Er zijn nog andere doemscenario’s, bijvoorbeeld dat je (in een verstrooide bui) het verkeerde station hebt geformatteerd. Als je nog geen nieuwe gegevens op het station hebt bewaard, dan is er een redelijke kans op herstel. Ook hiervoor kun je Recuva inzetten. Annuleer dan wel de wizardmodus en selecteer bovenaan in het uitklapmenu het zojuist per ongeluk geformatteerde station.

Zodra je op Scan drukt, zal Recuva zelf voorstellen om de modus Uitvoerig Scannen in te schakelen. Bevestig dat met een druk op Ja. Je kunt deze modus trouwens ook proberen als je met de normale wizard-modus de bestanden niet terug kunt vinden. Houd er rekening mee dat zo’n diepe scan erg ‘arbeidsintensief’ kan zijn: tijdens dit proces heb je best tijd voor een kop koffie of zelfs een hele lunch. Hopelijk heeft Recuva goed nieuws te melden wanneer je weer terugkomt bij je pc.

06 Word: schoon opstarten

Bestanden per ongeluk verwijderen of overschrijven, of verstrooid het verkeerde station formatteren … dat zijn probleemsituaties die we – als we eerlijk zijn – aan onszelf te wijten hebben. Het kan ook gebeuren dat een bestand ineens ‘corrupt’ raakt en niet meer op een normale manier wil openen. Dit komt relatief vaak voor bij Word-bestanden. De oorzaak doet er even niet toe, we kijken hoe je dit kunt oplossen.

Stel dat Word een document plotseling niet meer op de correcte manier wil openen: er verschijnen vreemde tekens, de lay-out lijkt nergens op, de applicatie bevriest of er duikt steevast een foutmelding op. Je eerste poging is dan Word ‘naakt’ opstarten: zonder sjablonen of invoegtoepassingen. Rechtsklik op de snelkoppeling naar Word en kies voor Eigenschappen. Open het tabblad Snelkoppeling en voeg nu achteraan in het veld Doel (tijdelijk) de parameter /atoe. Start Word en open je document.

07 Word: herstelopties

Werkt de voorgaande manier niet, dan is een tweede mogelijke oplossing om Word een herstelpoging te laten doen. Ga naar het menu Bestand, kies Openen en navigeer naar het gewenste bestand via Bladeren. Klik op het pijltje rechts van de knop Openen en selecteer Openen en herstellen.

Wat je ook nog kunt proberen: je converteert het gebrekkige document eerst naar een ander formaat (bij voorkeur eerst via RTF-bestand (*.rtf) bij Opslaan als), waarna je het daarna weer naar het originele formaat terugzet.

Ook ‘selectief kopiëren’ kan weleens soelaas bieden: open het document en druk achtereenvolgens op Ctrl+End en op Ctrl+Shift+Home zodat alle tekst wordt geselecteerd. Die kopieer je dan met Ctrl+C en plak je daarna met Ctrl+N en dan Ctrl+V in een nieuw, blanco document. Heb je verschillende secties in je document, kopieer dan alleen de tekst tussen de diverse sectie-markeringen.

Tot slot kun je er ook nog externe hulp bij halen, bijvoorbeeld in de vorm van het gratis Savvy DOCX Recovery.

08 Word: geweigerd

Weigert Word ook maar íets van je document te tonen? Ook dan heb je een paar mogelijke uitwegen. Probeer het bestand eens te openen in een andere tekstverwerker, zoals LibreOffice Writer. Of je probeert het document op een alternatieve manier in te laden. Start Word met een leeg document op, ga naar het menu Invoegen en klik rechtsonder de rubriek Tekst het pijltje aan, bij Object. Hier kies je dan Tekst uit bestand invoegen.

Nog steeds niks? Dan maar als volgt: ga naar Bestand en kies Openen / Bladeren. In het uitklapmenu rechtsonder kies je Tekst uit een willekeurig bestand herstellen (*.*). Word zal nu proberen alle herkenbare tekstgedeeltes uit je nukkige document te extraheren – weliswaar ten koste van je originele lay-out, maar dat is alvast beter dan niks.

Het kan trouwens nog ‘experimenteler’, althans bij een .docx-formaat. Hernoem de extensie eens naar .zip en open het archief bijvoorbeeld met het gratis 7-Zip. Open vervolgens de uitgepakte map met de naam Word en laad het bestand document.xml in een teksteditor in. Tussen de tags <w:t> en </w:t> vind je alle tekst terug. In de uitgepakte submap Media tref je alle ingevoegde afbeeldingen aan. Tot zover onze trucs om Word-bestanden te herstellen.

09 Google Drive: gewist

Tot nu toe hebben we het vooral gehad over data(herstel) op lokale opslaglocaties. Maak je volop gebruik van een cloudopslagservice, dan kunnen zich ook daar problemen voordoen. Bij de meeste van die diensten heb je de mogelijkheid om gewiste of zelfs overschreven bestanden terug te halen. Er is dan bijvoorbeeld een prullenbak aanwezig, of er wordt zelfs een vorm van versiebeheer ondersteund. We nemen hier het populaire Google Drive als voorbeeld.

Bestanden die je per ongeluk verwijdert op de site van Google Drive of in je lokale synchronisatiemap, worden standaard in de prullenbak van Google Drive geplaatst. Open op de site in het linkerpaneel het item Prullenbak en orden de bestanden eventueel chronologisch door de kolom Laatst gewijzigd aan te klikken. Selecteer de gewenste bestanden, eventueel door bij het aanklikken de Ctrl- of Shift-toets ingedrukt te houden. Klik dan je selectie met de rechtermuisknop aan en kies Herstellen. De items worden meteen naar de originele locatie in je Drive teruggezet.

10 Google Drive: overschreven

In Google Drive kun je ook naar een vorige bestandsversie terugkeren – standaard kun je tot dertig dagen in de tijd teruggaan. Navigeer naar het betreffende bestand en klik het met de rechtermuisknop aan. Kies Versie beheren, scrol naar de beoogde versie en klik op het knopje met de drie puntjes. Hier kies je dan Downloaden, waarna het bestand naar je pc wordt gestuurd.

Merk op dat je hier ook de optie Altijd bewaren terugvindt. Deze optie zorgt ervoor dat deze bestandsversie niet automatisch na dertig dagen wordt verwijderd. Houd er wel rekening mee dat de bestandsgrootte van oudere versies van niet-Google-documenten afgaat van je totale opslagruimte. Dit is voor bestanden in Google-formaten niet het geval.

Fysieke sectoreditor

Wanneer je er met geen enkele techniek of (gratis) tool uit dit artikel in slaagt om verloren bestanden terug te halen, dan kunnen wat gevorderde gebruikers nog hun toevlucht nemen tot een zogenoemde fysieke sectoreditor. Bijvoorbeeld het gratis HxD. Installeer de tool en voer die bij voorkeur als administrator uit. Ga naar het menu Extras en kies Open schijf, waar je dubbelklikt op de gewenste logische of fysische schijf. Veiligheidshalve laat je het vinkje staan bij Open als alleen lezen. Je kijkt nu rechtstreeks naar (de hexadecimale weergave van) de schijfinhoud, als het ware onder (de verkenner van) Windows door. Via het Zoek-menu kun je vervolgens naar tekststukken uit het verloren bestand zoeken. Die kun je dan bijvoorbeeld selecteren en via Ctrl+C en Ctrl+V in een document plakken. Monnikenwerk ongetwijfeld, maar wellicht heb je dat er wel voor over.

A13-045N2A KP.0450H.001 laptop adapter voor Acer Aspire Switch 11 12 V,Acer Chromebook 11

ADS-40FSG-19 laptop adapter voor LG E1948S E2242C E2249 E1948 PC

CLEVO W540BAT-6  voor Clevo W155U W540eu W54eu li-ion 4400mAh 11.1V

PA-1450-26 laptop adapter voor ACER Aspire One 722 AO722 EX2519-C62F Z1401-C2XW

VGP-AC19V54 PCGA-AC19V9 laptop adapter voor Sony Vaio PCG-FR860 PCG-FRV25 VGN-N130P/B

MICROSOFT BV-T5E  voor Microsoft Lumia 950 RM-1106 RM-1104 RM-110 McLa Li-ion 3000mAh/11.6wh 3.85V